A. Nu Patali jeung Kaayaan Alam
* Usum mamareng = Usum mimiti rék ngijih.
* Usum Ngijih = Usum hujan, ngecrek saban poé.
* Usum dandangrat = Usum panyelang antara usum hujan jeung usum halodo, hujan jeung halodo kakapeungan.
* Usum katiga = Usum halodo.
* Usum barat = Usum angin gedé (nu jolna ti kulon) pacampur jeung hujan.
* Usum Selatan = Usum loba angin nu jolna ti juru kidul wétan.
B. Nu Patali jeung Kaayaan Masyarakat
* Usum pagebug = Usum loba nu geuring parna, loba nu maraot.
* Usum sasalad = Usum loba panyakit nu babari nepa.
* Usum patepok = Usum loba nu kawin.
* Usum tigerat/paceklik = Usum paila, kurang dahareun (pangpangna béas atawa paré)
C. Nu Patali jeung Tatanén
- Tatanén di Sawah* Usum nyambut = Usum mitembeyan ngagarap sawah (macul, ngawuluku, jsb).* Usum tandur = Usum melakeun binih pare di kotakan sawah.* Usum ngarambet = Mangsa patani miceunan jukut nu jaradi di antara tangkal paré.* Usum celetu = Mangsa paré geus cul-cel aya buahan hiji dua.* Usum beukah = Mangsa paré geus loba buahna nu barijil.* Usum rampak = Mangsa paré geus rampak/papak beukah.* Usum panén = Mangsa dibuat, ngala paré.* Rumpak jami = Sabada panén.
- Tatanén di Huma* Usum nyacar = Usum nyacar leuweung pikeun pihumaeun.* Usum ngahuru = Usum ngahuru/meuleum kai jeung kakayon séjénna nu geus gararing (menang nyacar)* Usum ngaduruk = Usum meresihan sarta ngadurukan kai nu can kabeuleum waktu ngahuru, meresihan lahan pikeun diaseukan.* Usum ngaseuk = Usum melak pare (di huma) ku cara nyocog-nyocokeun kai nu meunang nyeukeutan tungtungna, sarta tapakna diasupan binih pare (bangsal).* Usum ngoréd/ngoyos = Usum meresihan jukut nu jaradi diantara luwukan paré ku parabot koréd.* Usum dibuat/ngétém = Usum ngala paré kalawan make parabot étém.* Usum ngunjal = Usum mawaan paré ti huma ka lembur (ka leuit).
D. Pranata Mangsa
Nu disebut pranata mangsa nya éta péréléan ngaran usum-usuman dina jero sataun. Geura titénan ieu dihandap :
- Kasa (= kahiji), ti tanggal 22/23 Juni - 2/3 Agustus = Usum mimiti melak palawija.
- Karo (= kadua), ti tanggal 2/3 Agustus - 25/26 Agustus = Usum randu pucukan; melak palawija kadua.
- Katiga (= katilu), ti tanggal 25/26 Agustus - 18/19 September = Usum beubeutian sirungan; panen palawija.
- Kapat (= kaopat), ti tanggal 18/19 Séptémber - 13/14 Oktober = Usum sumur saraat; randu pentilan; usum melak cau.
- Kalima, ti tanggal 13/14 Oktober - 9/10 Novémber = Usum turun hujan; asem pucukan; koneng ngadaun ngora.
- Kanem (= kagenep), ti tanggal 9/10 Novémber - 22/23 Désémbér = Usum bubuahan mimiti karolot; usum ngagarap sawah.
- Kapitu (= katujuh), ti tanggal 22/23 Désémbér - 3/4 Pébruari = Usum caah jeung gedé angin; usum tandur
- Kawolu (= kadalapan), ti tanggal 3/4 Pébruari - 1/2 Maret = Usum paré reuneuh; loba hihileudan; jsb.
- Kasonga (= kasalapan), ti tanggal 1/2 Maret - 26/27 Maret = Usum paré rampak; turaés ngéar.
- Kasadasa (= kasapuluh), ti tanggal 26/27 Maret - 19/20 April = Usum paré beuneur héjo; manuk-manuk nyarayang; usum palawija di tanah darat.
- Désta (= kasabelas), ti tanggal 19/20 April - 12/13 Méi = Aya kénéh waktu keur malawija; manuk-manuk maraban anakna.
- Sada (= kaduabelas), ti tanggal 12/13 Méi - 22/23 Juni = Usum rumpak jami; isuk-isuk tiris.
Copyright © Tatar Pasundan
Posting Komentar